انتخاب نوع مناسب کانکتور فیبر نوری: PC، UPC، یا APC؟

هنگام انتخاب کابل‌ها یا کانکتورهای فیبر نوری، ممکن است با عباراتی مانند PC Polish، UPC Polish یا APC Polish مواجه شوید. این عبارات به چه معنا هستند و تفاوت بین این انواع کانکتور فیبر نوری چیست؟ در این مقاله، به بررسی این موضوع می‌پردازیم و تفاوت‌های بین کانکتورهای PC، UPC و APC را به طور کامل شرح می‌دهیم.

معرفی انواع کانکتورهای فیبر نوری

به طور خلاصه، PC، UPC و APC به سبک‌های پولیش (صیقل‌کاری) فرول (Ferrule) داخل کانکتورهای فیبر نوری اشاره دارند. فرول بخشی است که انتهای فیبر نوری را در خود جای می‌دهد و برای اتصال به فیبر دیگر یا به فرستنده و گیرنده طراحی شده است. هنگامی که کانکتورها روی انتهای فیبر نصب می‌شوند، نور به سمت منبع بازتاب می‌شود و این بازتاب می‌تواند سیگنال را مختل کند. برای افزایش کارایی فیبر، مهندسان سطح اتصال بحرانی را بهبود بخشیدند و فناوری‌های پولیش فرول معرفی شدند. در این مقاله، سه نوع از این کانکتورها را بررسی می‌کنیم.

کانکتور فیبر نوری PC

PC مخفف Physical Contact (تماس فیزیکی) است. این نوع کانکتور دارای پولیشی است که به صورت تماس فیزیکی طراحی شده است. این سبک پولیش رایج‌ترین نوع در فیبرهای چندحالته (Multimode) مانند OM1 و OM2 است. کانکتور PC برای غلبه بر فاصله هوایی بین دو سطح ناشی از نقص‌های کوچک در کانکتورهای تخت اولیه ایجاد شد. در طراحی کانکتور PC، یک سر مخروطی شکل کمی استوانه‌ای وجود دارد که هدف آن حذف فاصله هوایی است. این طراحی باعث می‌شود که بازتاب نور در کاربردهای تک‌حالته (Single Mode) به حدود -40dB برسد، که بهتر از بازتاب نور در سبک پولیش تخت اولیه (حدود -14dB یا ۴٪) است. با این حال، این سبک پولیش امروزه منسوخ شده و جای خود را به سبک UPC داده است.

کانکتور فیبر نوری UPC

UPC مخفف Ultra Physical Contact (تماس فیزیکی فوق‌العاده) است. این نوع کانکتور بهبودیافته‌ی کانکتور PC است و سطح پایان‌یافته‌ی بهتری دارد. بازتاب نور در کانکتور UPC به حدود -50dB یا بیشتر می‌رسد، که بهتر از کانکتور PC است. با این حال، این کانکتورها در برابر اتصال و قطع مکرر مقاومت کمتری دارند و ممکن است سطح آن‌ها دچار فرسودگی شود و عملکرد نهایی کاهش یابد.

کانکتور فیبر نوری APC

برای دستیابی به بازتاب نور کمتر، کانکتورهای APC (مخفف Angled Physical Contact) توسعه یافتند. در این کانکتورها، فرول با زاویه‌ی ۸ درجه پولیش شده است، که باعث کاهش بازتاب نور می‌شود. با افزودن این زاویه، نور بازتاب‌شده به جای ماندن در هسته فیبر، به پوسته (Cladding) نشت می‌کند. توجه داشته باشید که کانکتورهای APC فقط باید با کانکتورهای دیگر با پولیش زاویه‌دار جفت شوند، در غیر این صورت باعث افزایش تلفات (Insertion Loss) می‌شوند. بازتاب نور در کانکتورهای APC به -60dB یا بیشتر می‌رسد، که بهتر از سایر انواع کانکتورها است.

تفاوت‌های بین کانکتورهای PC، UPC و APC

پس از تعریف سه نوع کانکتور، متوجه می‌شوید که این کانکتورها از نظر ظاهر، عملکرد و کاربرد تفاوت‌های زیادی دارند. در ادامه، این تفاوت‌ها را بررسی می‌کنیم. انواع کانکتور فیبر نوری در ادامه توضیح داده می شود.

تفاوت در ظاهر

مهم‌ترین تفاوت ظاهری بین این کانکتورها در سطح پایان‌یافته‌ی فیبرنوری است. کانکتورهای PC و UPC هر دو بدون زاویه پولیش شده‌اند، اگرچه سطح پایان‌یافته‌ی UPC دارای انحنای کمی است. در مقابل، کانکتور APC دارای سطح پایان‌یافته‌ی با زاویه‌ی ۸ درجه است.

تفاوت دیگر در رنگ کانکتورها است. به عنوان مثال، کانکتورهای LC APC معمولاً به رنگ سبز هستند، در حالی که کانکتورهای LC UPC معمولاً به رنگ آبی دیده می‌شوند. این تفاوت رنگ به راحتی قابل تشخیص است.

تفاوت در عملکرد

در گذشته، دستیابی به تلفات کم با کانکتورهای APC به دلیل فاصله‌ی هوایی در اتصالات دشوار بود، اما امروزه پیشرفت در طراحی و ساخت کانکتورها باعث بهبود عملکرد APC شده است. تفاوت تلفات بین APC و UPC کاهش یافته است.

از نظر بازتاب نور، کانکتورهای APC کمترین بازتاب را دارند. بر اساس استانداردهای صنعتی، بازتاب نور در کانکتورهای PC، UPC و APC به ترتیب حدود -40dB، -50dB و -60dB یا بیشتر است. هرچه بازتاب نور کمتر باشد، عملکرد کانکتور بهتر است. بنابراین، کانکتورهای APC عملکرد بهتری دارند.

تفاوت در کاربرد

از آنجا که برخی کاربردها به بازتاب نور حساس‌تر هستند، کانکتورهای APC در این زمینه‌ها ترجیح داده می‌شوند. به عنوان مثال، در محدوده‌ی طول‌موج‌های بالاتر مانند سیگنال‌های ویدیویی RF، به ویژه در کاربردهای FTTx و شبکه‌های نوری پسیو (Passive Optical Networks) و سیستم‌های WDM که از طول‌موج‌های بالا استفاده می‌کنند، کانکتورهای APC مناسب‌تر هستند.

برای کاربردهایی که بازتاب نور اهمیت کمتری دارد، کانکتورهای UPC یا PC مناسب‌تر هستند. کانکتورهای PC معمولاً در تجهیزات اپراتورهای مخابراتی استفاده می‌شوند، در حالی که کانکتورهای UPC در سیستم‌های تلویزیون دیجیتال، تلفن و داده محبوب‌تر هستند.

به طور کلی، نمی‌توان گفت که کدام یک از کانکتورهای PC، UPC یا APC بهترین نوع پولیش هستند. هنگام انتخاب کانکتورهای فیبر نوری برای کاربردهای خاص، عواملی مانند هزینه و قابلیت اجرا باید در نظر گرفته شوند. با این حال، یک قانون کلی وجود دارد: برای کاربردهایی که دقت بالای سیگنال‌دهی نوری مهم است، کانکتور APC انتخاب بهتری است. برای سیستم‌های دیجیتال که حساسیت کمتری دارند، کانکتورهای PC یا UPC مناسب‌تر هستند.

با توجه به پیشرفت‌های اخیر در فناوری فیبر نوری، انتخاب نوع کانکتور مناسب می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر عملکرد شبکه شما داشته باشد. بنابراین، درک تفاوت‌های انواع کانکتور فیبر نوری PC، UPC و APC و انتخاب صحیح آن‌ها برای دستیابی به بهترین نتایج ضروری است.